تبادل
لینک هوشمند
برای تبادل
لینک ابتدا ما
را با عنوان
دفاع مقدس و آدرس
mabar.LoxBlog.com لینک
نمایید سپس
مشخصات لینک
خود را در زیر
نوشته . در صورت
وجود لینک ما در
سایت شما
لینکتان به طور
خودکار در سایت
ما قرار میگیرد.
هور منطقه ای است عموماً هم سطح دریا كه در بعضی جاها سطح آب آن دو تا سه متر بالاتر از آب دریا است و نسبت به مناطق همجوار گودتر می باشد و در مسیر رودخانه های قدیمی و دائمی بوجود می آید، همچنین آب رودخانه صوئیب – كه ادامه نهر سابله (نهر انشعابی كرخه) بوده و از وسط هور می گذشته – بعدها به علت مسدود شدن مجاری خروجی رودخانه، در سطح زمین های اطراف پخش گشته و به آب هورالهویزه اضافه شده است.
روئیدنی هایی كه هور را زیر پوشش خود گرفته اند، عبارتند از:
1-«نی»- كه ارتفاع آن از 2 متر تا 7 متر است و عمدتاًدر جاهای عمیق می روید.
2-«بردی»- كه معمولاً ارتفاع آن بین 1 تا 2 متر است.
3-«چولان»- كه در جاهای كم عمق می روید و ارتفاع آن كمتر از 50 سانتی متر است.
به علت پوشش فشرده سطح هور از نی،بردی و چولان، تردد در آن تنها از معابری خاص ( آبراه ها، نهرها و یا محل عبور حیوانات وحشی) صورت می گیرد.
موقعیت جغرافیایی منطقه
منطقه عملیاتی خیبر كه در شرق رودخانه دجله و داخل هورالهویزه واقع شده است،از شمال به العزیر و از جنوب به القرنه – طلائیه (و نیز یك محور در زید) محدود می گردد. این منطقه دارای دو نوع طبیعت متفاوت است: هور و خشكی. قسمت خشكی، كه حداقل عرض آن 8 كیلومتر و حداكثر 10 كیلومتر است توسط 2 هور بزرگ،یكی هورالهویزه در شرق و دیگری هورالحمار در غرب آن، احاطه شده است. همچنین منطقه مذكور توسط رودخانه دجله به دو قسمت شرقی – غربی تقسیم می شود كه 3 چهارم آن در شرق رودخانه واقع است. ضمناً جاده مواصلاتی عماره – بصره در غرب رودخانه دجله قرار دارد.
در داخل منطقه مزبور جزایر مجنون شمالی و جنوبی واقع است. علاوه بر این، تأسیسات دیگری وجود دارد كه عبارتند از: دكل های برق، دكل های تقویتی رادیو تلویزیون، تأسیسات و كارخانجات كاغذ سازی، چاه های نفت و ... همچنین در حاشیه دجله حدود 50 روستا وجود دارد كه هنگام عملیات خیبر، تماماً پر از سكنه غیر نظامی بود.
عراق در سال سوم و چهارم جنگ، بر اساس تجارب به دست آمده از میادین نبرد، تاكتیك های جدیدی اتخاذ كرده، به تناسب آن فرم و شكلی مناسب به خود داد. مواجهه با دشمن در ابعاد جدید طبعاً نیازمند به كارگیری تاكتیك ها و تدابیر جدید بود تا از هرگونه ركود در امر جنگ ممانعت به عمل آید.
بر همین اساس، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اثنای عملیات والفجر مقدماتی، با تشكیل یك قرار گاه، منطقه هور را انتخاب كرده، تلاش های مقدماتی خود را آغاز نمود تا از این طریق، فضایی مناسب برای ادامه نبرد فراهم آید.
نظر به ضعف های عدیده دشمن در مواجهه با عملیات آبی – خاكی و به منظور برهم زدن معادله نظامی جنگ به نفع جمهوری اسلامی و نیز به دست گرفتن ابتكار عمل منطقه هور با سه ویژگی برجسته انتخاب گردید:
1-ضعف و ناتوانی دشمن در عملیات آبی – خاكی وعدم توانایی در انطباق سریع با موقعیت جدید
2-سرعت عمل
3-غافلگیری
درواقع منطقه هور با توجه به تجارب بدست آمده از رمضان تا والفجر 4 و بادرنظر گرفتن توان خودی و دشمن و نیز نقش زمین و تأثیرگذاری آن، انتخاب شد.
نظر به راكد بودن نسبی آب هور و وسعت بیش از اندازه آن، كه طبعاً منجر به طولانی شدن عقبه های خودی می شد و نیز فقدان زمین مناسب جهت استفاده از آتش در پشتیبانی تك و از سوی دیگر، استنباط خاص دشمن از قدرتمندی و قابلیت های نیروهای خودی (پس از عملیات رمضان تا قبل از خیبر)، تماماً از جمله شرایط و عواملی بود كه موجب می شد دشمن تصور عملیات گسترده را از هور نداشته باشد و همین امر باعث گردید كه عراق جزایر مجنون شمالی و جنوبی و شرقی دجله را تنها با استعداد كمتر از چند گردان پدافند نماید.
عملیات خیبر، و خصوصاً بدر، نشان داد كه جمهوری اسلامی علیرغم كمبود تجهیزات مناسب، و مشكلات و موانع عدیده ای كه بر سر راه خود دارد- عملاً توانایی و قابلیت كسب پیروزی و موفقیت هایی بسیار متفاوت با عملیات های گذشته را، دارد.
عملیات خیبر و بدر، دشمن را شدیداً متزلزل نمود و به غرب نشان داد كه تنها تكنولوژی و حمایت های همه جانبه سیاسی – اقتصادی نمی تواند عراق را سرپا نگهداشته، از آسیب پذیری اساسی مصون و محفوظ بدارد.
به هر روی، در مرحله ای از جنگ، عملیات بدر – گذشته از ضایعات و تلفاتی كه به دشمن وارد ساخت – جایگاهی ویژه را در ارتقاء و رشد ابعاد فكری و عملی سازمان رزم جمهوری اسلامی در برداشت و دورنمایی را ترسیم كرد كه بعدها فتح فاو، بخشی از حاصل و ثمرة آن بود.
اما آنچه در عملیات بدر برجستگی داشت،عمدتاً عبارت بود از:
1-تصمیم و عزم راسخ جمهوری اسلامی جهت تهاجم به دشمن و ادامه نبرد تحت هر شرائطی مبتنی بر رهنمودهای فرماندهی كل قوا – امام خمینی.
2-توانایی و جسارت در بهره گیری از تدابیر و راه كارهای جدید و در هم شكستن خطوط دفاعی دشمن در خط و عمق.
-----------------------
منبع و ماخذ :
نام کتاب : خرمشهر تا فاو – سیری در جنگ ایران و عراق – جلد دوم
ناشر : مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
نیروی زمینی ارتش با سه لشكر و یك تیپ و سپاه پاسداران با نه لشكر و هشت تیپ بصورت ادغامی سازماندهی شدند. علاوه بر آنچه ذكر شد، در مراحل مختلف طراحی عملیات، تدابیری منظور شد كه عمدتاً برآمده از تجربیات عملیات خیبر بود؛ از جمله:
1-علائم:
به منظور رفع مشكلات و موانعی كه هنگام عملیات خیبر در رابطه با استفاده از امكانات ترابری آبی، هلی برد و نیز نصب پل بوجود آمد، پیش بینی هایی صورت گرفت كه بخشی از آن نصب علائم مناسب و قابل رؤیت در شب، بود.
2-شیمیایی، میكروبی، رادیو اكتیو
به كارگیری گسترده سلاح های شیمیایی با عملیات خیبر آغاز شد و طبعاً زمینه های توسعه و گسترش بكارگیری آن، با توجه به استیصال و ناتوانی دشمن و بی توجهی مجامع بین المللی، محتمل می نمود. لذا تدابیری بمنظور پاكسازی آثار تك شیمیایی دشمن در زمینة تیم رفع آلودگی، تیم كشف و سنجش و تیم خنثی سازی و نمونه برداری و نقطه گذاری، اتخاذ گردید.
3-آموزش های ویژه
همزمان با پیدایش مرحله ای جدید در جنگ و تفاوت اساسی عملیات آبی – خاكی با جنگ در زمین، بایستی آموزش های مناسبی جهت رشد و افزایش كیفیت نیروها در نظر گرفته می شد. از این رو آموزش های سكانی، جهت گردان های دریایی، نصب پل، خط شكنی، استفاده از سلاح بر روی آب و همچنین هلی برد، به تناسب مأموریت یگانها، منظور گردید.
عملیات بدر از دو محور عمده در حد فاصل «العزیر» تا «القرنه» طراحی گردید و در كنار آن یك تلاش كمكی از سمت شمال و دو حركت فریب در شلمچه و غرب اروند (جنوب) و گیسكه در غرب كشور، در نظر گرفته شد.
به منظور پشتیبانی عملیات، هوانیروز و هاوركرافت در زمینه انتقال نیرو، بنا به اولویتهای تعیین شده و نیز نیروی هوائی،در حد مقدورات، از عملیات پشتیبانی می كرد و بر این اساس با تلاش های مهندسی یگان ها و جهاد سازندگی، پد هلی كوپتر و سایت موشكی و جادة صاحب الزمان، احداث گردید.
دست اندازی و تسلط بر جاده بصره – العماره و نیز راه یابی به مركز اصلی هورهای غرب دجله – كه استان های ناصریه،بصره و العماره را احاطه كرده است و همچنین تسلط بر شرق دجله، توأم با انهدام نیرو و اسارت نفرات دشمن، از جمله اهداف این عملیات بود.
ضمناً پاكسازی پاسگاه های ترابه- بلال، ابولیله و نیز روستاهای البیضه – الصخره، پد خندق و انهدام پل های العزیر، خندق و ...، در حد شمالی منطقه عملیات و پاكسازی روستاهای منطقه، انهدام پل های جویبر و ... در حد جنوبی در نظر گرفته شده بود.
وضعیت استقرار در هور
بعد از عملیات خیبر، دشمن اقدام به تشكیل فرماندهی شرق دجله (علاوه بر سپاههای 1و 2 و 3 و 4) و دره های مواضع پدافندی در كل منطقه نموده و همچنین در مسیر آبراه ها و در داخل نیزارها كمین هایی را قرار داد تا در صورت هجوم نیروهای خودی نقش هشدار دهنده و تأخیری را داشته باشد و در ضمن، از نزدیكی نیروهای شناسایی به خط دشمن ممانعت بعمل آورند.
دشمن به منظور درنظر داشتن هرگونه تحرك نیروهای خودی، دكل های متعددی را نصب كرد تا دید كلی بر هور و جوانب آن داشته باشد. علاوه بر این مبادرت به احداث باندهای فرود هواپیما و هلی كوپتر در شمال قلعه صالح (با 2 باند) و در جنوب القرنه كرد.
در این میان، گذشته از كمین، موانع دشمن در آبراه ها قابل ملاحظه بود؛ چنانچه نرسیده به سیل بند اول با نصب نبشی های آهن و وصل سیم خاردار بر سر آبراه ها (یك ردیف زیر آب و ردیف دوم روی آب) ایجاد نمود. همچنین بعد از كمین ها و قبل از رسیدن به سیل بند اول در كنار آبراه ها بشكه های متعدد فوگاز (ناپالم) مشاهده می شد كه توسط سیم، هدایت آن از خط اول دشمن صورت می گرفت.
دشمن تعداد زیادی از این بشكه ها را بر سر آبراه ها قرار داده بود. بعنوان مثال، بر سر آبراه صفین، در فاصله 120 متری سیل بند اول سه ردیف 26 تایی كه در هر ردیف 13 بشكه سمت چپ آبراه و 13 بشكه سمت راست آن وجود داشت.
قابل ذكر است كه دشمن بعد از تمامی موانع یاد شده سیل بندی را مشرف بر آب با عرض 12 متر و ارتفاع 2 متر احداث كرده بود و بر روی آن سنگرهای متعددی تعبیه شده بود كه از سه طرف چپ، راست و مقابل، دارای دید كافی بر روی آب بود.
پس از عملیات خیبر چنانچه ذكر شد، عملیات های متعددی در دست طراحی بود كه بنا به دلایلی تنها عملیات میمك انجام گرفت.
در این مقطع، پس از بحث و بررسی فراوان، در نهایت بر اساس توانانی های خودی و دشمن و نیز با درنظر گرفتن معابر وصولی هدف بصره، سه راه كار در نظر گرفته شد كه عبارت بودند از:
1-منطقه عملیاتی خیبر واقع در هورالهویزه
2-شرق بصره (منطقه عملیاتی رمضان)
3-غرب اروند
از آنجا كه منطقة شرق بصره و غرب اروند فاقد تناسب لازم با توان خودی بود، لذا هور، بعنوان تنها راه ممكن و با ویژگی های زیر، انتخاب گردید:
1-آسیب پذیری دشمن به لحاظ عدم تناسب توانایی هایش با منطقه هور و عملیات آبی – خاكی
2-اهمیت استراتژیكی منطقه در رابطه با هدف بصره
3-توان نیروها از نظر كمی و كیفی
4-كم عمق بودن هدف و نیز امكان دسترسی سریع به آن
5-تسلط نسبی نیروهای شناسایی به منطقه، بنا به تجزیة خیبر و استمرار شناسایی ها