شك نداريم كه ماجراى هشت سال جنگ تحميلى و دفاع مقدس ملت نجيب و عزيز ايران در برابر تجاوز همه جانبه دشمنان انقلاب اسلامى آن سان عظيم و فراگير و فراگستر است كه مىسزد و مىبايد به بايستگىها و شايستگىها تمام مورد مداقه قرار گيرد .
بازشناسى جنبههاى گوناگون اين واقعه در مجالى كه اينك پس از اتمام جنگ فراهم آمده است مستلزم طرح مبانى تئوريك وارائه نقطه نظر نكته سنجان و ژرف انديشانى است كه به اهميت و ضرورت اين مهم چون اصل و نفس دفاع و مقاومت در برابر دشمن، وقوف و اعتماد دارند، بى ترديد حاصل اين باز جستها، وراى آن چه كه در ايام و دوران دفاع مقدس صورت يافته است به شناخت زير ساختها و جهات ناشناخته و بنيادين اين واقعه عظيم مربوط و منتهى مىشود.
اما شناخت و بررسى درست و همه جانبه از وجوه پيدا و پنهان جنگ و بازتاب و تاثير آن در نهادهاى احتماعى و عرصههاى انديشه ورزانه تاريخى و فرهنگى جز در سايه تلاش مستمر، انديشه پويا و قانون مند و بويژه بازكاوى تخصصى و تفكيكى - جزء شناسنامه - در هريك از موضوعات و مسايل مربوط به آن امكانپذير نمىتواند بود
ژرف كاوى و بازبينى اجزاء متشكله اين حادثه مقدس هشت ساله در همه جهات به روش استقرايى گرچه در ظاهر از كثرت و تعدد دور نمىنمايد، مىتواند وحدت بنيادين و پيوستگى ابعاد درونى و برونى آن را به روشنى تمام نشان دهد
گستره عظيم و تشخيص دفاع مقدس با جان مايههاى معرفتى و جلوههاى حكمى آن، عرصه هايى نوين و بديع را فراروى محققان باز مىگشايد و از اين رو سنگينى وظيفهاى سترگ را بر دوش فرهيختگان و نهادهاى مطالعاتى و تحقيقاتى فرياد مىآورد .
اهتمام و اقدام بدين مهم درقياس با وسعت پهنه وسيع آن بى اغراق نمىتواند در محدوده عمر و زمان يك عصر و نسل درگنجد و خلاصه شود. صحت اين سخن را از قياس صورى پژوهش هايى كه درباره وقايع و نبردهايى كه درقرون اخير به وقوع پيوسته است به درستى مىتوان دريافت. با اين همه، اقرار و اذعانى مىبايد داشت كه نهادهاى مطالعاتى و پژوهشهاى پژوهشگران مادراين راه گامهاى نخست طى اين راه قرار دارند و از اين جهت تارسيدن به افق مطلوب و مقصود، راهى طولانى و صعب درپيش دارند .
بهر تقدير در اين روزگار وانفساى معنويت و مهربانى، به جهت حراست و تعالى آثار فرهنگى دفاع مقدس ماهمواره محتاج شناخت جنبههاى گوناگون آن هستيم و در نيل بدين مقصود بر اين عزم و اراده متمايل گرديدم كه به قدر وسع و بضاعت خويش، به جمع آورى خاطرات، دستنوشته، مصاحبهها، يادداشتهاى روزانه و... از سوى فرماندهان گرانقدر دفاع مقدس بپردازم.
در اين ميان سردار سرتيپ پاسدار احمدسوداگر فرماندهى محترم لشكر 27 محمد رسول الله ص قبول محبت نمود و زبان به روايت آن ايام سپرى شده، گشود كه حاصل اين مراوده دو مجموعه «پاى مسافر» و «آيينههاى خاك» گرديد كه اميدوارم خدمتى باشد به ثبت و ضبط فرهنگ دفاع مقدس .
در اين مجموعه كليه سالنامههاى سردار سوداگر مورد بررسى و دقت قرار گرفت و بشكل ذيل اين مجموعه تهيه گرديد:
الف - مراحل آماده سازى عملياتها
ب - مطالب شخصى و فردى و خانوادگى
ج - گزارشهاى اطلاعاتى و عملياتى
د - گزارش جلسات و نشستهاى شوراى فرماندهى
البته در بعضى از موارد، به لحاظ مسايل امنيتى و اطلاعاتى يا خانوادگى و خصوصى و يا اخلاقى، يادداشتها حذف گرديده كه اين كار با صلاح ديد سردار سوداگر و گذر زمان ممكن است در آينده منتشر گردد.
بهر حال همگان هم راى هستيم كه احياى ارزشهاى دفاع مقدس، نياز يك بسيج همه جانبه است و به يقين ملت قهرمان ما در پاسدارى از ميراث گرانبهاى حماسه فرزندان دلير خود به شايستگى عمل خواهد كرد. مطمئنا باز نگرى در ساختار اين حماسه شگرف و ارزيابى ابعاد گوناگون آن به اقدام ارزشمندى در دستيابى به الگوى بهينه دفاعى، غناى فرهنگ و تشديد توسعه ملى خواهد بود
كالبد شكافى عناصر و اجزاى فرهنگ دفاع مقدس و ثبت و ضبط علايم اساسى آن به منظور سازمان دهى اين تجارب و فراهم ساختن بنيانهاى بر مبناى آن، ضرورت مبرمى است كه انتقال فرهنگ مقاومت و ايثار را به كالبد تاريخ امروز و فرداى ما ميسر خواهد كرد.
فضل و عنايت بارى را در اين راه همه جا طلب مىكنم و باب استجابت را مىكوبم و اينك او را بر انعام جسيم اجابت، سپاس مىگذارم و از او تمناى اتمام منت دارم
سهل گردان، ره نما، توفيق ده
يا تقاضا را بهل برما منه
محمد مهدى بهداروند
فروردين 1380
مقدمه
فرهنگ ايثار و شهادتطلبى و فناء لله و پرواز عاشقان سبكبال بربال ملائك و نيل به مقصود و در آغوش معبود رفتن و خلق برترين و بهترين حماسههاى عشق و جهاد فى سبيل الله و تقبل مهلكترين خطرها د رمهلكههاى نبرد و مردانگى و مقاومت، فضايى معنوى و الهى را به وجود آورده بود كه به فرمايش خمينى كبير «ره» « به جز يك برهه از تاريخ صدر اسلام هرگز ديده نشده است » . تا جايى كه امام عارفان و مجاهدان رضوان الله تعالى عليه به حالشان غبطه مىخورند .
حماسه هشت سال دفاع مقدس، كه شاخصه توان و قابليت امت ماست، آميختهاى از تجارب بى نظير و ارزشمند است. دفاع مقدس امت خداجوى ما در برابر تجاوز رژيم عفلقى بعث عراق پاسخ گوى پرسشهاى بى شمار و الگويى شايسته و كامل در تاريخ مبارزات ملل مستضعف براى احقاق حق خود مىباشد.
يقين دارم كه ابهت عرفانى و جانبازى رزمندگان اسلام، به عنوان اسطورهاى براى آيندگان باقى خواهد ماند، زيرا دست قدرت حماسى، عرفانى آن سالكان سرو قامت و شير اوژان مشت آهن ،دشمن را چون موم دركف گرفت.
به خلاف ديدگاههاى روشنفكرى بيمار، فرهنگ و ادب عرفانى ادبيات مربوط به دفاع مقدس، نه تنها به دليل عرفانى بودنشان، اسطوره ستيز نيست بلكه برعكس قهرمان جنگ، با همه آرمانهاى اسطورهاى خود دركوره آتش اين عشق عرفانى ذوب مىشود تا صافى گردد.
اولين قدم جهت اسطوره سازى و نهادينه گى فرهنگ دفاع مقدس، و توسعه فرهنگ جبهه، جارى شدن آن در متن زندگى مردم است به نحوى كه به جاى سخن گفتن از فرهنگ جبهه با آن زندگى كنيم. فرهنگ جبهه بايد با زندگى روزمره عجين شود و در خانه، خيابان، و گذرگاهها تجلى يابد و در عرصههاى گفتارى و رفتارى مردم نمايان گردد.
تدوين حوادث و رويكردهاى آن دوران با مدد گرفتن از ادبيات خاص خود بهترين وسيله براى انتقال آن فرهنگ و نگهدارى از آن مىباشد .
آنان كه در شرايط امروز جامعه دست به خلق و ثبت آثار جنگ زدهاند و براى جاودانه كردن فرهنگ جبهه تلاش مىكنند و كردهاند، در واقع نمايندگان گمنام و ملى كشور هستند، زيرا در شرايطى قلم به دست مىگيرند كه انگيزهها براى آفرينش آثار جنگى روز به روز كمتر و كم رنگتر مىشود، هرچند مىدانيم كه به صورت نظامند و قانون مند هيچ سياستى براى حمايت همه جانبه از اين هنر مندان و نويسندگان وجود ندارد، در حالى كه توسعه فرهنگ دفاع مقدس، منوط به حمايت معنوى و مادى دولت و نهادهاى ذى ربط از نويسندگان است .
در اين مجموعه كه در روبروى شما قرار دارد، روحانى بسيجى جناب حجةالاسلام محمد مهدى بهداروند كه مخود ايام جوانى و بهارهاى عمرش را همگى در جبهه سپرى كرده است، تقبل زحمت نموده و حدود 15 سالنامه مرا كه سرشار از گزارش - خاطره - نامه - دستور - نجوا- گله - شرح آماده سازى قبل از عمليات - باز تاب عمليات - عدم الفتحها و.... بود را مورد مطالعه و گزينش قرار داد و با هماهنگى و همفكرى اينجانب بخشى از آنها را تدوين نمود. اين كار دومين مجموعه يادداشتهاى روزانه(1) است كه تاكنون منتشر گرديده است.
اميدوارم اين كار كه بازحمات جدى اين عزيز به ثمر نشسته است، مقدمهاى جهت كارهاى بعدى ايشان و ديگر سرداران عزيز دفاع مقدس باشد.
در خاتمه از سر تعلق و دوستى كه به فرزند بزرگوار ناصر دارم، اين مجموعه را اگر خيرى در آن باشد به روح مطهر او و عمويش محمود و دائى اش ناصر اهداء مىنمايم .
آن سفر كرده كه صدقافله دل همره اوست
هركجا هست خدايا بسلامت دارش
احمد سوداگر
تهران - لشكر 27 محمد رسول الله
معبر