مترجم سایت

بازتاب عملیات كربلای 4

عراقیها كه از مدتها قبل نسبت به اجرای عملیات گسترده و سرنوشت‌ساز از سوی ایران، در اضطراب و نگرانی بودند، بلافاصله پس از عدم حصول نتیجه مطلوب ایران از عملیات مزبور، تبلیغات وسیعی را مبنی بر شكست نبرد سرنوشت‌ساز آغاز كردند. عراقیها با تأكید بر گستردگی این عملیات با هدف تصرف بصره، در نظر داشتند بر پیروزی عراق تأكید نمایند. فرمانده سپاه هفتم عراق طی مصاحبه‌ای، در مورد عملیات اظهار داشت:

«هدف ایران از حمله اخیر به خاك عراق، اشغال منطقه بصره و یكسره كردن جنگ به نفع خود بود … حمله اخیر ایران یك حمله گسترده و وسیع بود و شكست آن موجب متلاشی شدن نیروهای ایران گردید. اما این بدان معنا نیست كه ایران بار دیگر نیروهای خود را جمع‌آوری نكرده و به عراق حمله نكند.»

فرمانده سپاه سوم عراق نیز طی مصاحبه‌ای، با اشاره به تاكتیك عملیات و عواقب زیان‌آور آن برای عراق در صورت پیروزی ایران، گفت:

«خطرناكترین محور عملیاتی جنوب، حّد فاصل مرزهای مشترك میان سپاههای هفتم و سوم می‌باشد، زیرا از طریق سپاه سوم می‌توان به منطقه شلمچه نفوذ كرد واز آنجا به ابوالخصیب و سپس به بصره راه یافت و از منطقه سپاه هفتم می‌توان با نفوذ به عمق آن، به پشت سپاه هفتم رسید.»

در میان عكس‌العملهایی كه به دنبال عملیات كربلای 4 در محافل سیاسی ـ نظامی و رسانه‌های عمومی جهان به وجود آمد، هیاهوی تبلیغاتی عراق مبنی بر شكست عملیات سرنوشت‌ساز، بیش از سایر مسائل مورد توجه قرار گرفته و اظهارات گوناگون را سبب گردید. در مرحله اول، برخی از رسانه‌ها سروصدای زیاد عراق را بنا به وضعیت خاّص سیاسی حاكمان عراق، تلاش در جهت افزایش ثبات سیاسی ـ نظامی و تقویت روحیه ارتش عراق تلقی كردند، چنانكه روزنامه دی‌ولت نوشت:

«سر و صدای زیاد عراق مبنی بر كسب پیروزی، برای دامن زدن به جنگ روانی است. این‌گونه اعمال برای تقویت روحیه مردم عراق خود دلیلی بر خسته بودن مردم این كشور از جنگ می‌باشد.»

در همین زمینه، روزنامه تایمز مالی اقدامات تبلیغاتی عراق را به عنوان كودتای تبلیغاتی برای صدام ذكر كرده، نوشت:

«دیپلماتها در بغداد و مقامات واشنگتن این عملیات را كوچكتر از آنچه كه ادعا شده، دانسته‌اند. دیپلماتها معتقدند كه این پیروزی عراق یك كودتای تبلیغاتی به موقع برای صدام، در پایان سالی كه در آن عراق  فاو را از دست داده بود به حساب می‌آید.»

علاوه بر مطالبی كه نسبت به ناباوری صاحبنظران سیاسی ـ نظامی در خصوص تبلیغات عراق ذكر شد، عامل اساسی‌تر، عدم مشابهت عملیات كربلای 4 با خصوصیات یك عملیات گسترده، در مقایسه با گذشته جنگ بود. زیرا همیشه علاوه بر اهداف عملیات، ملاكهای ارزیابی گستردگی با محدودیت عملیات متكی به میزان تداوم و سماجت نیروها در ادامه نبرد، در صورت شرایط مساعد می بود.

بر این اساس، هر چند عملیات كربلای 4 از نظر هدف در چارچوب یك عملیات گسترده قرار می‌گرفت، لیكن به خاطر آنكه زمان درگیری محدود بود، از سوی بسیاری از محافل سیاسی ـ نظامی به عنوان عملیات گسترده نهایی ایران تلقی نشد. تنها روزنامه ایندیپندنت در این زمینه نوشت:

«شكی نیست كه این عملیات یك حمله گسترده و عمده به شمار می‌آید، ولی به هیچ‌وجه نمی‌توان آن را حمله نهایی دانست. ایران در این منطقه تعداد زیادی نیرو مستقر كرده است كه در حمله اخیر، عمدة آنها شركت نداشتند.»

گذشته از اینها، تحلیلهای دیگری بر اساس نتیجه عملیات كربلای 4 ارائه شد كه بعضاً آمادگی و قوّت عراق را در خصوص رویارویی با تهاجمات قوای نظامی ایران خاطر نشان می‌ساخت. در این زمینه روزنامه ساندی تلگراف نوشت:

«پیروزی عراق، آن حماسه نظامی كه عدنان خیرالله ادعا كرده، نبود. اما ثابت كرد كه مراكز دفاعی عراق می‌تواند در مقابل ایران مقاومت كند.»

روزنامه مزبور ضمن تفسیر خود تلویحاً در نظر داشت كه تا تصرف فاو از سوی ایران را یك استثناء تلقی نموده، بر توانایی عراق برای پدافند و مهار تهاجمات ایران تأكید نماید. لیكن در تحلّیل رسانه‌های خبری اساساً نوعی ابهام و سر درگُمی نسبت به سرانجام عملیات و انتظارات برآورده نشده وجود داشت و چنین برمی‌آمد كه به رغم تبلیغات عراق هنوز همه چیز پایان نیافته و امكان وقوع حوادث دیگر محتمل است.